Trzecie Powstanie Śląskie było ostatnim z trzech zbrojnych zrywów polskiej ludności na Śląsku. Jego efektem było przyznanie Polsce znacznie większej części Górnego Śląska, niż pierwotnie zamierzano. Rozpoczęcie powstania poprzedził plebiscyt, który odbył się 20 marca 1921 roku. Za przynależnością do Polski głosowała mniejszość – 40,3% głosujących.Mieszkańcy Murcek także uczestniczyli w plebiscycie, głosowało 1701 osób, z czego 1130 głosowało za Polską (66,2% głosów), a 576 za Niemcami. Ostatecznie Komisja Plebiscytowa zdecydowała o przyznaniu prawie całego obszaru Niemcom. Polska miała otrzymać tylko powiaty pszczyński i rybnicki. Na tę wieść 2 maja 1921 roku wybuchł strajk generalny, który objął 97% zakładów pracy. W nocy z 2 na 3 maja rozpoczęło się powstanie. Na jego czele stanął znany działacz społeczny, a wcześniej komisarz plebiscytowy, Wojciech Korfanty. Walki trwały dwa miesiące. Powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar plebiscytowy. Najpoważniejsze starcia miały miejsce w okolicach Góry św. Anny. W powstaniu brało również udział około 250 osób z Murcek, które skierowano głównie do blokady Katowic, natomiast grupa pod przewodnictwem Alojzego Wojtalewicza ruszyła do Tychów, skąd część skierowano do Strzelc Opolskich, a inną grupę na prawy brzeg Odry. Inna grupa walczyła pod Gogolinem.
W III Powstaniu Śląskim wzięło udział około 60 tys. Polaków, 1218 spośród nich poległo, 794 odniosło rany. W wyniku tego zrywu Rada Ambasadorów zdecydowała o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Do Polski włączono 29% terenu plebiscytowego zamieszkałego przez 46% ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. Podział był też korzystny dla Polski gospodarczo. Na przyłączonym terenie znajdowała się większość istniejących kopalń oraz pięć z ośmiu hut żelaza i wszystkie huty cynku i ołowiu.
